بررسی تأثیر توام تنش آبی دوره ای و شوری ناشی از آب دریا بر عملکرد گندم

آب های شور، از جمله آب دریا در زمان های گذشته به عنوان آب غیرقابل استفاده به حساب می-آمد ولی پژوهش های جدید در دو دهه اخیر نشان داده است که برنامه ریزی های بزرگ آبیاری، بر پایه استفاده از آب های شور قابل اجرا می باشد. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر توأم تنش آبی دوره ای و شوری ناشی از آب دریا بر عملکرد گندم می باشد. این پژوهش در قالب یک آزمایش فاکتوریل با طرح بلوک کامل تصادفی مشتمل بر 20 تیمار و 3 تکرار در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. تنش آبی دوره ای درچهار سطح شامل تنش مرحله اولیه، توسعه، میانی و نهایی اعمال گردید و تنش شوری ناشی از آب دریا در 5 سطح 0% آب دریا (آبیاری با آب معمولی)، 25، 50، 75 و100 درصد آب دریای خزر که شوری آنها به ترتیب 7/0، 1/4، 1/11، 11/18، 1/25 دسی زیمنس بر متر بود اعمال شد. نتایج نشان داد تأثیر شوری بر ارتفاع بوته، تعداد سنبله در بوته، عملکرد دانه، وزن صد دانه و شاخص برداشت در سطح 1% معنی دار بوده است. تأثیر تنش آبی بر ارتفاع بوته، عملکرد دانه، تعداد سنبله در بوته، ارتفاع بوته، وزن صد دانه و شاخص برداشت در سطح 1% و بر عملکرد بیولوژیک در سطح 5% معنی دار بود. بیش ترین عملکرد درتیمار شاهد و پس از آن در شوری 25% آب دریا و بدون تنش آبی مشاهده شد و در شوری 75% و 100% آب دریا و تنش دوره توسعه عملکرد دانه به صفر رسید. بیشترین افزایش شوری خاک در تیمارهای شوری در دوره توسعه (97 درصد افزایش نسبت به شاهد) مشاهده شد. کارایی مصرف آب در دوره توسعه رشد گندم کمترین و در دوره اولیه رشد بیش ترین مقدار را داشت. در این پژوهش از تیمار شاهد بیش-ترین عملکرد حاصل شد. همچنین عملکرد تنش دوره نهایی و شوری 1/4 دسی زیمنس بر متر تفاوت زیادی با شاهد نداشت زیرا اختلاف میانگین عملکرد آن ها کمتر از 5% بود. با توجه به مشکل شوری و کمبود منابع آبی در اکثر نقاط کشور اعمال تنش آبی در مرحله نهایی و نسبت 25 درصد آب دریا برای آبیاری گیاه گندم در سواحل دریای خزر پیشنهاد می گردد.